AstroCamp, fot. Marek Pacuk
Planewave CDK 17", CCD FLI PL 16803, Paramount ME
Kometa 21P/Giacobini-Zinner, 150s, bin 2x2, fot. Ryszard Siwiec
Misją zrobotyzowanego obserwatorium astronomicznego Marina Sky jest wykonywanie profesjonalnych zdjęć nieba na zamówienie osób i instytucji, nie mających wystarczającego dostępu do pożądanych warunków obserwacyjnych.
Nasz teleskop typu Corrected Dall-Kirkham (CDK) amerykańskiej firmy Planewave ma aperturę 17 cali (D = 432 mm, F = 2923, f/6.8). Tuba optyczna i kratownica z włókna węglowego jest osadzona na montażu Software Bisque Paramount ME o nośności 68 kg.
Układ fotografujący zamocowany do elektronicznego focusera stanowi kamera CCD Finger Lakes Instrumentation ProLine 16803 o matrycy KAF-16803 (przekątna 52.1 mm, 4096 x 4096 pikseli o wielkości 9.0 µm) z siedmiopozycyjnym kołem filtrowym FLI CFW-5-7 i filtrami Astrodon L, H-alfa, SLOAN g', SLOAN r', SLOAN i'. Zestaw fotografuje kwadratowe pole o wymiarach 43.6’ x 43.6’, skala zdjęcia przy binningu 1x1 wynosi 0.639 arcsec/pix.
Do sterowania montażem i kamerą wykorzystywane są programy TheSkyX i MaxIm DL. Autonomiczna praca zrobotyzowanego teleskopu odbywa się dzięki autorskiemu oprogramowaniu przyjmującemu od wielu użytkowników zlecenia do kolejki i wykonującego zdjęcia w możliwie optymalnym momencie.
Teleskop znajduje się w zespole obserwatoriów AstroCamp na Górze Mingarnao (1650 m) niedaleko miejscowości Nerpio w Parque Nacional de Cazorla en Jaén w Hiszpanii, w lokalizacji umożliwiającej prowadzenie obserwacji pod najwyższej jakości niebem o jasności SQM ponad 22 mag, przez 280 nocy w roku.
Obserwatorium Marina Sky jest prywatnym przedsięwzięciem administrowanym przez Marina Sp. z o.o.
Minor Planet Center nadał Obserwatorium Marina Sky kod Z06.
W sierpniu 2015 roku trzej członkowie szczecińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii: Andrzej Armiński, Jakub Roszkiewicz i Ryszard Siwiec odwiedzili południowo-wschodnią Hiszpanię w poszukiwaniu lokalizacji nadającej się do prowadzenia zdalnych obserwacji astronomicznych. Podczas tej podróży obserwatorium AstroCamp w Nerpio (Albacete) zaoferowało im do sprzedaży zainstalowany, gotowy do użycia system składający się z teleskopu Planewave CDK 12,5” f/8 i kamery CCD QSI 583 WSG z filtrami fotograficznymi: luminancja, R, G, B i filtrami wąskopasmowymi: H-alfa, OIII i SII.
Z tej oferty skorzystała grupa dwunastu miłośników astronomii, głównie ze Szczecina. Utworzyli oni organizację o nazwie iTeleskop.org.
9 stycznia 2016 roku jej założyciele: Andrzej Armiński, Marcin Biskupski, Marek Fułek, Zbigniew Laskowski, Tomasz Mrugalski, Marek Pacuk, Jakub Roszkiewicz, Sven Schätzl, Ryszard Siwiec, Tadeusz Smela, Piotr Sosnowski, Paweł Szkaplewicz, Andrzej Werblicki i Radzimir Zawal zawarli umowę współwłasności i wspólnego użytkowania teleskopu w Nerpio. 30 października 2015 r. przedstawiciele organizacji podpisali umowę zakupu teleskopu, a 18 stycznia 2016 r. własność teleskopu została przeniesiona na iTeleskop.org.
Zapisy umowy współwłasności i wspólnego użytkowania teleskopu wiążą czas dostępny dla wykonywania zdjęć oraz wagę głosu w głosowaniu z wielkością udziału. Mówią, że zlecenia będą automatycznie realizowane w trybie wsadowym i regulują zasady działania kolejki zleceń. Porządkują sprawy administracyjne i finansowe takie jak zarząd, opłaty eksploatacyjne i procedury dotyczące modernizacji.
W styczniu 2016 roku w Szczecinie został uruchomiony serwer do przechowywania zleceń i zdjęć, z łączem światłowodowym. W pierwszej połowie lutego 2016 r. zamontowano nowe filtry fotometryczne Johnson B, V, R w miejsce wąskopasmowych OIII i SII. Zainstalowano samodzielnie opracowane oprogramowanie oraz przeprowadzano konfigurację i zdalne testy. Po ich zakończeniu 13 lutego 2016 r. odbyło się pierwsze seminarium iTeleskop.org w Instytucie Fizyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, na którym zaprezentowano wyniki prób teleskopu. Pierwsze oficjalne zlecenie rozpoczynające regularną pracę teleskopu wysłał tego wieczoru Andrzej Armiński podczas kolacji inauguracyjnej dla współudziałowców.
O ile cały sprzęt został kupiony, to oprogramowanie w dużym zakresie stworzyli współudziałowcy. Tadeusz Smela napisał aplikacje do obsługi baz zadań i zdjęć, zarówno po stronie serwera jak i dla użytkowników. Tomasz Mrugalski stworzył narzędzie sieciowe dla zlecania zadań oraz do pobierania zdjęć. Autorem programu do kolejkowania zadań oraz koordynatorem całości oprogramowania był Andrzej Armiński. Łapacz Fotonów Andrzeja Werbilckiego sterował teleskopem wykorzystując Maxim DL do sterowania kamerą, PWI do obsługi fokusera oraz ASCOM do prowadzenia montażu. Tomasz Mrugalski skonfigurował oprogramowanie do automatycznego transferu danych pomiędzy serwerem w Szczecinie a obserwatorium w Hiszpanii. Andrzej Armiński napisał narzędzie do automatycznej kalibracji oraz rozwiązywania astrometrycznego zdjęć wykorzystując Maxim DL oraz PinPoint.
Pierwotnie zainstalowana kamera QSI z sensorem KAF-8300 (rozmiar: 17,96 mm x 13,52 mm) wykorzystywała tylko niewielki fragment płaskiego koła obrazu teleskopu o średnicy 52 mm. Aktywne poszukiwanie profesjonalnej kamery powiodło się w kwietniu 2016 r. Kamera QSI wykonała ostatnie zdjęcia 30 kwietnia 2016 r. i została sprzedana. Większość współwłaścicieli iTeleskop.org zwiększyła swoje udziały w celu zakupienia kamery CCD FLI ProLine 16803 z sensorem 36 mm x 36 mm. Koło filtrowe CFW-7 kamery FLI zostało wyposażone w nowy zestaw filtrów Astrodon: luminancja, H-alfa i SLOAN g', SLOAN r' oraz SLOAN i'. Teleskop wznowił regularne obserwacje 29 maja 2016 r. Drugie seminarium dotyczące testów nowej kamery odbyło się w Szczecinie w czerwcu 2016 r.
Poważna awaria kamery FLI miała miejsce 19 czerwca 2016 r. Członkowie iTeleskop.org przeprowadzili dwa wyjazdy serwisowe do Nerpio. Po udanej naprawie kamery teleskop wznowił pracę 22 lipca 2016 roku i działa bezawaryjnie do dziś.
W roku 2017 Piotr Pogoda odkupił udziały od Svena Schätzl, udziały sprzedali Marek Fułek, Zbigniew Laskowski i Jakub Roszkiewicz a do projektu dołączyli Tomasz Kluwak i Paweł Turek.
Aby w pełni wykorzystać unikalną jakość nieba w Nerpio zapadła decyzja o zakupieniu większego teleskopu. W listopadzie 2017 r. została podpisana umowa z firmą Delta-Optical na dostawę teleskopu Planewave CDK 17". Ośmiu współwłaścicieli sfinansowało zakup teleskopu podnosząc wartość swoich udziałów. Pełne uruchomienie oraz skalibrowanie nowego teleskopu wymagało kilku wyjazdów serwisowych do Hiszpanii i nastąpiło w lipcu 2018 r.
W ciągu pierwszych pięciu lat funkcjonowania teleskop wykonał automatycznie ponad osiemdziesiąt tysięcy zdjęć, zleconych przez współwłaścicieli, przeznaczonych do badań w takich dziedzinach jak gwiazdy zmienne, gwiazdy podwójne, planetoidy i obiekty NEO, komety oraz do astrofotografii.
Z czasem zaangażowanie finansowe, organizacyjne i merytoryczne współwłaścicieli będące siłą napędową tego projektu zmalało. Aby nadać przedsięwzięciu nową energię Andrzej Armiński zakupił pod koniec roku 2020 wszystkie udziały, stając się jedynym właścicielem iTeleskop.org. Umowa współwłasności i wspólnego użytkowania teleskopu wygasła 28 grudnia 2020 r. a nazwa została zmieniona na Obserwatorium Marina Sky.
Obecnie Obserwatorium Marina Sky oferuje specjalistyczne zdjęcia nieba wszystkim zainteresowanym, prowadzącym zaawansowane projekty obserwacyjne. Zmodernizowane oprogramowanie dostosowane jest do takiego sposobu użytkowania, zapewniając wysoką wydajność i jakość pracy zrobotyzowanego teleskopu.
Szeroko stosowanym w astronomii formatem zapisu zdjęć nieba jest FITS (Flexible Image Transport System). Standardowe i niestandardowe pary klucz-wartość formatu FITS pomagają przenosić metadane zdjęcia pomiędzy aplikacjami. W poniższych zakładkach podano definicje kluczy metadanych zapisywanych przez oprogramowanie Obserwatorium Marina Sky w nagłówkach plików FITS.
BITPIX – określa typ wartości danych w tablicy. 16 oznacza liczbę całkowitą (16 bitów) ze znakiem.
BSCALE – przez tę liczbę należy przemnożyć wartości z tablicy podczas odczytu pliku FITS, zawsze 1. ADU = BZERO + BSCALE * wartość z tablicy.
BZERO – tę liczbę należy dodać do wartości z tablicy podczas odczytu pliku FITS, zawsze 32768.
CALSTAT – wskaźnik stanu kalibracji zdjęcia; B - skorygowane o bias, D - skorygowane o dark, F - skorygowane o flat.
CBLACK – punkt czerni używany podczas wyświetlania zdjęcia.
CDELT1 - kątowa skala zdjęcia w kierunku X, w sekundach łuku na piksel.
CDELT2 - kątowa skala zdjęcia w kierunku Y, w sekundach łuku na piksel.
CLRBAND - pasmo fotometryczne zdjęcia: U, B, V, R, I, J, H, K.
CROTA1 - Kąt obrotu zdjęcia w stopniach, rosnący w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, zero w kierunku RA.
CROTA2 - Kąt obrotu zdjęcia w stopniach, rosnący w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, zero w kierunku RA.
CRPIX1 - numer środkowego piksela zdjęcia w osi X.
CRPIX2 - numer środkowego piksela zdjęcia w osi Y.
CSTRETCH – początkowy ekranowy tryb rozciągnięcia przy wyświetlaniu wyświetlania.
CTYPE1 - rodzaj rzutowania AIPS dla przeliczania współrzędnych (X, Y) na (RA, Dec).
CTYPE2 - rodzaj rzutowania AIPS dla przeliczania współrzędnych (X, Y) na (RA, Dec).
CWHITE – punkt bieli używany podczas wyświetlania zdjęcia.
DATAMAX – piksele o wartości większej od tej wartości są uważane za prześwietlone.
FWHM - średnica FWHM dla najjaśniejszej gwiazdy na zdjęciu, w sekundach łuku.
HISTORY – opis historii modyfikacji zdjęcia, może być użyty wielokrotnie.
IMAGETYP – typ zdjęcia: Light Frame, Bias Frame, Dark Frame, Flat Frame.
OBJEFILE - nazwa pliku zdjęcia.
ORIGIN - pochodzenie zdjęcia.
NAXIS – liczba wymiarów tablicy danych, zawsze 2.
NAXIS1 – liczba pikseli w kierunku X, uwzględnia binning.
NAXIS2 – liczba pikseli w kierunku Y, uwzględnia binning.
NOTES – dowolna notatka.
PEDESTAL - poprawka jaką należy dodać do wartości piksela aby uzyskać ADU zaczynające się od zera.
PLTSOLVED - TRUE, jeśli zdjęcie zostało rozwiązane astrometrycznie.
SIMPLE – zawsze ”T”, wskazuje, że jest to nagłówek FITS.
XBINNING – krotność binningu w osi X.
XORGSUBF - pozycja okna w osi X, w pikselach.
XPIXSZ – fizyczny wymiar X piksela matrycy w mikronach, uwzględnia binning.
YBINNING – krotność binningu w osi Y.
YORGSUBF - pozycja okna w osi X, w pikselach.
YPIXSZ – fizyczny wymiar X piksela matrycy w mikronach, uwzględnia binning.
ZMAG - bazowa magnituda używana do obliczania wielkości gwiazdowej na podstawie strumienia flux: mag = mz - (2.5 * log10(flux)).
W standardzie FITS zakres danych z kamery (ADU - Analog to Digital Units) wynoszący od 0 do 65535 jest zapisywany w 16-bitowym formacie liczb całkowitych (zakres od -32768 do +32767). To oznacza, że przed zapisaniem zdjęcia w tablicy od wartości każdego piksela odejmowana jest wartość 32768. Standard FITS wymaga, aby w takiej sytuacji dwa umożliwiające przeliczenie klucze były ustawione następująco: BZERO na 32768 i BSCALE na 1.
CENTALT – nominalna wysokość środka zdjęcia w stopniach.
CENTAZ – nominalny azymut środka zdjęcia w stopniach.
CRVAL1 - rektascensja środka zdjęcia w godzinach.
CRVAL2 - deklinacja środka zdjęcia w stopniach.
DEC - deklinacja fotografowanego obiektu w stopniach, format DD MM SS.
DECDEG - deklinacja fotografowanego obiektu w stopniach.
DECRATE - korekta prędkości śledzenia obiektu w deklinacji, w sekundach łuku na sekundę.
EPOCH - zawsze 2000.0 (J2000.0).
EQUINOX - zawsze 2000.0 (J2000.0).
RADECSYS - zawsze współrzędne FK5.
RA - rektascensja fotografowanego obiektu w formacie HH MM SS.
OBJCTALT – nominalna wysokość środka zdjęcia w stopniach.
OBJCTAZ – nominalny azymut środka zdjęcia w stopniach.
OBJCTDEC – deklinacja fotografowanego obiektu, format DD MM SS.
OBJCTHA – nominalny kąt godzinny środka zdjęcia w godzinach, -12.0 .. +12.0, ujemny na wschód od południka.
OBJCTRA – rektascensja fotografowanego obiektu, format HH MM SS.
OBJECTDE – deklinacja fotografowanego obiektu, format DD MM SS.
OBJECTRA – rektascensja fotografowanego obiektu, format HH MM SS.
RAH - rektascensja fotografowanego obiektu w godzinach.
RADEG - rektascensja fotografowanego obiektu w stopniach.
RARATE - korekta prędkości śledzenia obiektu w rektascensji, w sekundach łuku na sekundę.
ALT_OBS - wysokość miejsca obserwacji nad poziomem morza w metrach.
APTAREA – pole powierzchni apertury teleskopu w milimetrach kwadratowych, uwzględniając wpływ zasłonięcia przez lustro wtórne.
APTDIA – średnica głównego lustra teleskopu w milimetrach.
CCD-TEMP – zmierzona na początku ekspozycji temperatura matrycy kamery w stopniach Celsjusza.
EGAIN – wzmocnienie elektroniczne, w fotoelektronach na ADU.
EXPOSURE - czas ekspozycji w sekundach.
EXPTIME – czas ekspozycji w sekundach.
FILTER – nazwa użytego filtra. CV: luminancja, SG: SLOAN g', SR: SLOAN r', SI: SLOAN i', HA: H-alfa.
FLIPSTAT – położenie teleskopu względem lokalnego południka.
FOCALLEN – długość ogniskowej teleskopu w milimetrach.
FOCUSPOS – pozycja focusera w krokach.
FOCUSSSZ – wielkość kroku focusera w mikronach.
FOCUSTEM – odczyt temperatury zwierciadła głównego w stopniach Celsjusza.
INSTRUME – informacja o kamerze.
LAT-OBS – szerokość geograficzna miejsca obserwacji w stopniach.
LONG-OBS – długość geograficzna miejsca obserwacji w stopniach.
OBSERVAT - nazwa obserwatorium.
PIERSIDE – położenie teleskopu względem południka.
READOUTM – tryb odczytu danych z kamery.
SET-TEMP – nastawa temperatury matrycy kamery w stopniach C.
SITEELEV - wysokość miejsca obserwacji nad poziomem morza, w metrach.
SITELAT – szerokość geograficzna miejsca obserwacji w formacie DD MM SS.
SITELONG – długość geograficzna miejsca obserwacji w formacie DDD MM SS.
SWCREATE – nazwa i wersja programu, użytego do utworzenia pliku.
SWMODIFY – nazwa i wersja programu, użytego do zmodyfikowania pliku.
TELESCOP – informacja o teleskopie.
TRAKTIME – czas ekspozycji kamery autoguidera.
DOCALIB - zlecono kalibrację zdjęcia (bias, dark, flat), TAK/NIE.
DOFOCUS - zlecono wykonać autofocus, TAK/NIE.
DOGUIDING - zlecono włączyć autoguiding, TAK/NIE.
DOSOLVE - zlecono rozwiązać zdjęcie astrometrycznie, TAK/NIE.
JOBID - numer zlecenia.
JOBCMT - komentarz do zlecenia. W przypadku obiektów szybkich, komentarz zlecenia pozwala podać dane potrzebne do znalezienia obiektu na niebie i określa prędkość śledzenia obiektu.
Format jest następujący:
^G:2016 WW2^S:MPC^T:TRUE^C:comment
gdzie:
^G: katalogowa nazwa obiektu, np.: 2016 WW2
^S: źródło danych, domyślnie MPC
^T: tryb śledzenia szybkiego obiektu: TRUE: z prędkością obiektu, HALF: z połową prędkości obiektu, FALSE: z prędkością obrotu sfery niebieskiej.
^C: dowolny komentarz
MTNAME - nazwa szybkiego obiektu: planetoida, NEO, etc.
MTSOURCE - źródło danych o szybkim obiekcie.
OBJECT – nadana przez użytkownika nazwa fotografowanego obiektu.
OBSERVER – identyfikator użytkownika.
RATE-LBL - tryb śledzenia szybkiego obiektu: TRUE: z prędkością obiektu, HALF: z połową prędkości obiektu, FALSE: z prędkością obrotu sfery niebieskiej.
TRGTDESC - podany przez użytkownika opis fotografowanego obiektu.
AIRMASS – względna długość drogi optycznej przez atmosferę.
CSKYTEMP - temperatura nieba zmierzona przez czujnik zachmurzenia, w stopniach Celsjusza.
CAMBTEMP - temperatura otoczenia zmierzona przez czujnik zachmurzenia, w stopniach Celsjusza.
CLIGHT - poziom oświetlenia zmierzony przez czujnik zachmurzenia.
DEWPOINT - punkt rosy w stopniach Celsjusza.
HUMIDITY - wilgotność względna atmosfery w procentach.
HUMIDIN - wilgotność względna wewnątrz obserwatorium w procentach.
MOONRA - rektascensja Księżyca w momencie rozpoczęcia ekspozycji, w godzinach.
MOONDEC - deklinacja Księżyca w momencie rozpoczęcia ekspozycji, w stopniach.
MOONPHAS - faza Księżyca w momencie rozpoczęcia ekspozycji, w procentach.
MOONALT - wysokość Księżyca w momencie rozpoczęcia ekspozycji, w stopniach.
MOONDIST - odległość kątowa pomiędzy fotografowanym obiektem a Księżycem, w stopniach.
PRESSURE - ciśnienie atmosferyczne w milibarach.
SEEING - seeing, w sekundach łuku.
SUNALT - wysokość Słońca w momencie rozpoczęcia ekspozycji, w stopniach.
SKYBKGRD - magnituda tła.
TEMPERAT - temperatura powietrza atmosferycznego w stopniach Celsjusza.
TEMPIN - temperatura powietrza wewnątrz obserwatorium w stopniach Celsjusza.
WINDKMH - prędkość wiatru w kilometrach na godzinę.
WINDDEG - kierunek wiatru w stopniach.
Lid est laborum dolo rumes fugats untras. Etharums ser quidem rerum facilis dolores nemis omnis fugats vitaes nemo minima rerums unsers sadips amets. Lid est laborum dolo rumes fugats untras. Etharums ser quidem rerum facilis dolores nemis omnis fugats vitaes nemo minima rerums unsers sadips amets. Lid est laborum dolo rumes fugats untras. Etharums ser quidem rerum facilis dolores nemis omnis fugats vitaes nemo minima rerums unsers sadips amets.
